Để trở thành cường quốc XK trái cây: Còn thiếu điều kiện đủ

TS. Nghĩa (ngoài cùng bên trái) trong chuyến khảo sát thực tế. Là quốc gia sở hữu nhiều đặc sản trái cây, song kim ngạch nhập khẩu mặt hàng này luôn cao hơn so với xuất khẩu. Vậy mục tiêu ngành Nông nghiệp và PTNT đặt ra đến năm 2020, kim ngạch xuất khẩu trái cây đạt 1,2 tỷ USD liệu có khả thi? TS. Nguyễn Đăng Nghĩa, Viện Khoa học nông nghiệp miền Nam sẽ giúp chúng ta trả lời câu hỏi này.   Ông đánh giá thế nào về tiềm năng xuất khẩu của các loại trái cây nước ta? Việt Nam có nhiều tiềm năng về các loại nông sản, trong đó nhiều mặt hàng có sản lượng xuất khẩu thuộc top đầu thế giới như: tiêu, càphê, gạo, điều, cao su. Còn trái cây, Việt Nam có tiềm năng về chủng loại, sản lượng nhưng xuất khẩu còn nhiều hạn chế như chưa xây dựng được thương hiệu, mẫu mã bao bì chưa bắt mắt, khâu xúc tiến thương mại yếu. Đặc biệt, việc tổ chức sản xuất, xây dựng vùng nguyên liệu tập trung, ổn định về tiêu chuẩn chất lượng (ngoại trừ vùng nguyên liệu thanh long và dứa) chưa tốt. Là nước nhiệt đới, với các loại quả phong phú song trên thị trường hiện nay lại tràn ngập hoa quả Trung Quốc, nguyên nhân do đâu, thưa ông? Nguyên nhân chủ yếu là chúng ta chưa chú ý nhiều đến hàng rào kỹ thuật để hạn chế hàng nhập khẩu. Chúng ta đã gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), việc lưu thông, xuất – nhập khẩu hàng hóa đều phải tôn trọng các điều khoản quy định. Chúng ta không có quyền cấm nhập, nhưng muốn hạn chế thì mỗi quốc gia đều phải biết lập hàng rào kỹ thuật. Mặt khác, một số loại trái cây của các nước như Trung Quốc có mẫu mã đẹp, giá bán hợp lý, có ưu thế cạnh tranh do có một số loại quả của vùng bán nhiệt đới và ôn đới. Một số loại trái cây Việt Nam chưa thực sự coi trọng mẫu mã, bao bì, chất lượng và chưa chú ý tới khách hàng nội địa, giá thành sản xuất còn cao. Hiện tại, không chỉ có trái cây nhập từ Trung Quốc mà còn một số loại được nhập từ Thái Lan (nho, sầu riêng, măng cụt), ốt-trây-li-a và một vài quốc gia khác đã phần nào ảnh hưởng đến sức tiêu thụ các loại trái cây của nước ta. Theo ông, chúng ta sẽ phải làm gì để cán đích kim ngạch xuất khẩu trái cây đạt 1,2 tỷ USD vào năm 2020? Năm 2009, doanh số của mặt hàng rau quả toàn thế giới đạt 107 tỷ USD, trong đó Việt Nam chỉ chiếm khiêm tốn 0,2 %. Nếu đến năm 2020 chúng ta phấn đấu đạt kim ngạch xuất khẩu 1,2 tỷ USD thì mới chiếm 1,2%. Để đạt mục tiêu đề ra, ngay từ bây giờ chúng ta phải thực hiện quy hoạch và tổ chức sản xuất các loại trái cây có ưu thế cạnh tranh (Bộ Nông nghiệp và PTNT đã xác định 11 loại trái cây để ưu tiên xuất khẩu). Trong quy hoạch phải xây dựng được vùng hoặc tiểu vùng nguyên liệu cho từng loại trái cây. Tổ chức các mô hình liên kết (doanh nghiệp, HTX, trang trại, gia trại…) nhằm tập trung ruộng đất, chỉ đạo và ứng dụng tiến bộ kỹ thuật, áp dụng cơ giới hóa, công nghệ sinh học, công nghệ bảo quản, chế biến sau thu hoạch vào sản xuất. Song song với đó là chú trọng công tác lai tạo, chọn lọc giống để có được những giống chất lượng cao. Thực hiện sản xuất theo quy trình GAP. Tổ chức xây dựng thương hiệu riêng cho từng loại trái cây và phải tôn trọng, có ý thức xây dựng thương hiệu (chúng ta đã có thanh long nhãn hiệu Hoàng Hậu, Duy Lan, Hàm Minh; vú sữa Lò Rèn Tiền Giang; bưởi da xanh Bến Tre; bưởi Năm Roi Hoàng Gia – Vĩnh Long; cam sành Tam Bình – Vĩnh Long; xoài cát Hòa Lộc – Tiền Giang; bưởi Diễn – Hà Nội; cam Bù – Hà Tĩnh; dứa Đồng Giao và Tiền Giang… nhưng vẫn ở quy mô nhỏ lẻ và chưa đủ mạnh). Bên cạnh đó, cần xây dựng ca -ta-lô về mẫu mã chất lượng trái cây Việt Nam, đẩy mạnh xúc tiến thương mại, xây dựng trang web, tham gia các hội chợ quốc tế, quảng bá và tìm hiểu thật kỹ các thị trường tiêu thụ trên thế giới. Tóm lại là, ta có lợi thế về điều kiện tự nhiên – điều kiện cần nhưng cần tập trung vào những vấn đề quy hoạch tổ chức sản xuất, xúc tiến thương mại – điều kiện đủ. Xin cảm ơn ông! Thúy Nga (thực hiện)Theo kinhtenongthon