Làng Đại Bình nằm bên hữu ngạn dòng Thu Bồn (thuộc xã Quế Trung, huyện Nông Sơn, tỉnh Quảng Nam), được ví như “làng Nam bộ” ở miền Trung, vì khí hậu quanh năm mát mẻ, trong lành và đặc biệt có đầy đủ các loại cây trái ở Nam bộ xanh tốt quanh năm như sầu riêng, măng cụt, chôm chôm, sa-pô-chê trụ… Nhưng người dân đang điêu đứng vì mất mùa cây trái.
Sầu riêng chết hàng loạt
Những năm trước đây, làng Đại Bình (còn có tên Đại Bường) có hơn 200 gốc cây sầu riêng lên xanh tốt, sum suê trái, chất lượng thơm ngon không thua gì sầu riêng trong các miệt vườn Nam bộ. Theo nhà thơ Tường Linh, loại sầu riêng trồng trên đất Đại Bình từ hột đã được cụ Huỳnh Châu (tức ông Hương Hân, ông nội nhàthơ Tường Linh) đem giống ở miền Nam về từ năm 1937, khoảng 12 năm sau mới ra trái chiếng. Những năm cây còn sung sức, mỗi mùa trái chín người dân thu hoạch mỗi gốc trên dưới ba tấn trái.
Tuy nhiên, liên tiếp mấy năm trở lại đây, sầu riêng ở Đại Bình bỗng dưng… vướng sầu. Nhiều cây đã mấy chục năm tuổi tự dưng héo lá, khô ngọn… rồi khô đến gốc. Bà Phan Thị Sương, 79 tuổi, chủ nhân của một trong những vườn cây ăn quả lớn nhất Đại Bình cho biết, mấy năm trước Đại Bình bị bão, sầu riêng gãy ngọn gần hết. Sau đó, lại thêm hai đợt bệnh “lạ” hoành hành làm cho cây thêm suy kiệt rồi chết. Hiện, đã có 60% số cây sầu riêng ở Đại Bình bị chết hoặc phải phá bỏ do không thể phục hồi. Người dân địa phương rất lo lắng, bởi theo đà này khoảng một hai năm nữa loài cây ăn quả đặc sản của vùng đất này sẽ bị xóa sổ. Theo ông Nguyễn Tám, chủ tịch hội Nông dân xã Quế Trung, cơ quan chức năng của tỉnh Quảng Nam đã vào cuộc tìm hiểu nguyên nhân vì sao cây sầu riêng tồn tại từ xưa đến nay trên đất Đại Bình bỗng dưng chết hàng loạt, nhưng vẫn chưa tìm ra câu trả lời. Không chết thì sầu riêng cũng ít trổ hoa, mỗi cây đậu chỉ 5-6 trái.
trọng. Nhiều nhà vườn khóc ròng do trụ lông (một thứ cây trái riêng có ở Đại Bình) vừa mất mùa lại vừa mất giá. Chị Thảo, chủ của hơn 30 gốc trụ lông, cho biết cây trụ lông năm nay ra trái ít và trái cũng bé hơn; giá cũng thấp hơn một nửa (80.000 đồng/12 trái) so với năm ngoái. Măng cụt hiện có giá 25.000 đồng/kg, nhưng trái quá nhỏ nên mỗi gốc chỉ thu nhập 2,5 triệu đồng. Các loại cây trái “chủ lực” khác ở Đại Bình như lòn bon, sa-pô-chê, ổi, mận… ở Đại Bình
Một cây sầu riêng ra nhiều hoa nhưng thối và rụng, ít đậu quả
cũng èo uột trái nên các nhà vườn thất thu, lâm vào cảnh điêu đứng.
Các cơ quan chức năng vẫn chưa đưa ra được kết luận nguyên nhân tại sao sầu riêng bị chết hàng loạt và các loại cây trái mất mùa như năm nay, nên người dân Đại Bình rất lo lắng. Có ý kiến cho rằng, do biến đổi thời tiết nên Đại Bình không còn yếu tố “làng Nam bộ”, các cây trái được di thực từ miền Nam ra sẽ bị ảnh hưởng. Nhưng lãnh đạo địa phương lại cho rằng cây trụ lông – một giống cây bản địa có khả năng thích ứng với mọi đổi thay của thời tiết – bị mất mùa và giảm chất lượng cũng là một bất ngờ. Bởi, cả những cây trụ lông ra trái mới 2-3 năm cũng không khá so với các cây già cỗi. Chính quyền địa phương và người dân làng Đại Bình đang rất cần cứu các loại cây trái ở “miệt vườn Nam bộ” tại miền Trung này.
Bài và ảnh: Hoàng Lan Nhi/Sài Gòn Tiếp thị
Nongdan24g - Nông dân 24 giờ 